Eski Eserler

google map link için tıklayın

Erzurum

Ä°ki coÄŸrafi bölgede toprakları bulunan Erzurum ilinin % 30’u Karadeniz Bölgesinin DoÄŸu Karadeniz sınırları içinde, % 70’i  DoÄŸu Anadolu Bölgesi dahilinde yer alır. Ä°l, arazi büyüklüğü bakımından sırasıyla Konya, Sivas ve Ankara’dan sonra, Türkiye’nin 4. büyük ili konumundadır. Genel olarak yüksek arazilerden oluÅŸur.

Erzurum'un bilinen ilk adı DoÄŸu Roma (Bizans) Ä°mparatoru II. Theodosios'a (408-450) izafe edilen Theodosiopolis'ti, Åžimdiki Erzurum' un yerinde kurulmuÅŸtu. IV. asır sonuna doÄŸru Roma imparatorluÄŸu sınırları içine alınmış ve 415 tarihinde Theodosios'un emriyle Åžark Orduları Kumandanı Anatolius tarafından kurulmuÅŸtur. Urfalı Mateos'a göre bu ÅŸehir Garin mıntıkasında Fırat'ın kaynağına yakın bir yerde bulunuyordu. Belazurî bölgeye hakim olan Ermenyakos'un ölümü üzerine yerine geçen Kali adlı karısı tarafından kurulduÄŸu için Araplarda Kalikala (Kali'nin ihsanı) adını vermiÅŸlerdir. Belazuri Kalîkala'yı dördüncü Ermeniyye ÅŸehirleri arasında sayar ve Ermeniyye ÅŸehirlerinden biri olarak kabul eder. X. asır Ä°slam coÄŸrafyacıları Kalikala ÅŸehri hakkında bize malumat vererek, doÄŸuda ev eÅŸyasının en önemlisi sayılan Kali (halı)nın burada yapıldığını ve adını bu ÅŸehirden almış olduÄŸunu kaydetmektedirler. Hudud alalam'ın yazarı bu ÅŸehrin müstahkem bir kalesi bulunduÄŸunu ve her taraftan gelen gazilerin burayı nöbet tutarak koruduklarını  ve ÅŸehirde tüccarların çok olduÄŸunu bildirmektedir. Bugünkü Erzurum adı ise, Erzen'in Selçuklular tarafından fethedilmesi üzerine ahalisinin Theodosiopolis'e (Kalikala=Karin) göç etmelerine müteakip bu ÅŸehre Erzen ve Türk hâkimiyetinin ilk safhalarında bu adın sonuna, Meyyafarikin (Silvan) ile Siirt arasındaki Erzen' den ayırmak ve Anadolu'ya ait olduÄŸunu belirtmek üzere Rum kelimesi ilave edilerek Erzen al-Rum denilmesinden kaynaklanmıştır. Selçuklular tarafından Erzurum'da basılmış paraların üzerinde ÅŸehrin adı Arzan al-Rum ÅŸeklinde yazılmıştır.

Erzurum ve çevresi özellikle son Kalkolitik ve Eski Tunç çağından itibaren yoÄŸun iskana ve siyasi olaylara tanık olmuÅŸtur. Bunun sebebi en eski çaÄŸlardan beri önemli ticari ve askeri yolların kavÅŸak noktasında yer alması, zengin akarsu kaynaklarını bünyesinde bulundurması ve doÄŸal savunma zeminine sahip olmasıdır. Çevredeki sert iklim ÅŸartlarına raÄŸmen daÄŸ silsileleri ve akarsu boylarındaki verimli ovalar tarıma ve bilhassa hayvancılığa uygun bir ortam oluÅŸturmuÅŸtur. Karaz, Pulur ve Güzelova kazılarının tanıklığında, yaklaşık altı bin yıldan beri çevredeki yaÅŸama biçiminin devam ettiÄŸi söylenebilir. Bölgede M.Ö. IV. binden itibaren çok kuvvetli bir kültür birliÄŸinin olduÄŸu da ortaya çıkmıştır.

Gıda sanayi ağırlıklı bir imalat sanayi yapısı olan ilde kimya, metal, tekstil ve toprak ürünleri öncü sektörler olarak görülmektedir. Sanayi sektörü; ekonomik geçmiÅŸinde uzun yıllar yer almasına raÄŸmen, ilin konumu geliÅŸmiÅŸ illere ve pazarlara uzaklığı, zaman içinde yeterli sermaye birikiminin  saÄŸlanamaması ve bulunduÄŸu bölgenin önemli pazar imkanları oluÅŸturamaması gibi sebeplerle bu güne kadar geliÅŸme saÄŸlayamamış ve Erzurum ekonomisinde baÅŸlıca bir sektör konumuna gelmiÅŸ bulunan devlet hizmetleri sektörü ile il ekonomisinin temelini oluÅŸturan tarım, hayvancılık ve ticaret sektörünün gerisinde kalmıştır.

Erzurum’da  mera alanının oranı yüksek (%61.8), orman alanlarının oranı ise düşüktür (%8.8). Türkiye genelinde ise mera alanlarının oranı ile orman alanlarının oranı birbirine eÅŸit olup %26’dır. Erzurum ilinde çayır mera alanlarının fazlalığı hayvancılık için bir potansiyel olmakta, ancak orman alanlarının azlığı yağış için kısıt teÅŸkil etmekte ve erozyona neden olmaktadır.

Ülkemiz genelinde olduğu gibi Erzurum ilinde de tarımsal işletmeler küçük ve çok parçalı yapıdadır. Bu işletmelerin tamamı aile işletmesi özelliğindedir. İl de tarım işletmeleri genellikle bitkisel ve hayvansal üretimi birlikte yapmakta ve bu işletmelerin oranı da %87 ‘yi bulmaktadır.

Bal Erzurum ilinde kırsal kesimde birçok hanenin önemli geçim kaynaklarından biridir. Erzurum’un her ilçesinde bal üretimi yapılmaktadır. Ancak Erzurum merkez  ve yakın ilçelerinde üretilen bal Erzurum balı olarak isim yapmıştır.

Cumhuriyet temellerinin atıldığı il olan Erzurum oldukça zengin bir kültürel geçmiÅŸe sahiptir. 6000 yıllık tarihi boyunca ÅŸehir; bölgesel, iktisadi ve siyasi merkez olmuÅŸtur. Erzurum; Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklu Türkleri ve Osmanlılar gibi dünyanın en önemli medeniyetlerine ev sahipliÄŸi yapmıştır. Åžehirde tarihi çok eskilere dayanan Öşvank, Haho kiliseleriyle birlikte Çifte Minareli Medrese, Lala PaÅŸa Camii gibi eserler bulunmaktadır. Bu yönüyle Erzurum iki medeniyetin buluÅŸma noktasıdır.

Geleneksel el sanatları (Oap, kadayıf dolması, mantı vb.) ve geleneksel sporlarıyla (atlı cirit, atlı kızak, kar voleybolu vb.) dünyanın önemli kültürel mekânlarındandır. 256 endemik florası ve çok zengin faunasıyla bir doğal zenginlik merkezidir.

3185 m. zirveye sahip Palandöken dağları, Erzurum’un güneyinde yer alır ve doğu-batı yönünde uzanır. Yılın 150 günü karla örtülüdür. Palandöken Kayak Merkezi’ndeki pistler dünyanın en uzun ve dik kayak pistleri arasında yer almaktadır. Erzurum Türkiye’nin en yüksek ve soğuk illerinden biridir.