Berlin
|
 |
الإبلاغ عن خطأ| ملخص |
| google map link için tıklayın |
| معلومات عامة | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Berlin Almanya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Aynı zamanda bir eyalet-kenttir. II. Dünya Savaşı öncesinde 4.3 milyon kişinin yaşadığı şehirde 2008 itibariyla 3.4 milyon kişi yaşamaktadır. Kuzey Almanya'da, Spree ve Havel nehirlerinin arasındaki kumluk bölgeye kuruludur. 1949'dan 1990'a kadar Doğu ve Batı Berlin olarak ikiye ayrılmış olan kenti ikiye bölen duvara (Berlin Duvarı) sonradan "Utanç duvarı" adı da verilmiştir. Berlin'in doğudan-batıya uzunluğu Şehirin yüzölçümü neredeyse 892 km²'yi bulur. Berlin eyaletinin tek komşusu Brandenburg eyaletiyle çevrilidir. Polonya sınırına sadece Berlin'in çoğrafi oluşumu buzul çağının etkisiyle belirlenmiştir. Almanya'nın başkenti, Teltow ve Barnim yaylaları arasında kalır. 20 bin yıl önce Berlin'in etrafı dev buzullarla çevriliydi, bunların 18 bin yıl önce erimesiyle Berlin'in coğrafyası oluşmuştur. Berlin'den iki önemli ırmak geçmektedir. Bunlar Spree ve Havel'dir. Spree ırmağı doğudan batıya doğru akmaktadır. Irmak daha sonra, batıdaki Spandau ilçesindeki Havel ırmağıyla birleşir. Havel ırmağı ise güneyden kuzeye Tegeler See ve Großer Wannsee göllerinden geçerek akar. Berlin'deki en yüksek doğal tepe Großer Müggelberg'dir ( Bu tepe Treptow-Köpenick ilçesindedir. Geriye kalan iki tepe II. Dünya Savaşından kalan atıklarla ya da çöplerle oluşmuş tepelerdir. Teufelsberg ( Ahrensfelder Berge ( Semtleri 10 Haziran 1998 tarihinde çıkan yasa ile birlikte ilçe sayısı 23 olan Berlin, tasarruf ve yönetilebilirliği kolaylaştırmak amacıyla 12 idari bölgeye ayrılmıştır. 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren uygulama şu şekildedir:
İklim Şehirde senelik ortalama sıcaklık 8,9 derecedir. Ortalama Yıllık Yağış Toplamı En sıcak aylar ise Temmuz ve Ağustos aylarıdır ortalama 18,5 ve 17,7 derece ile. En soğuk aylar ise Ocak ve Şubat ayları ortalama -0,6 ve -0,3 derece ile. En çok yağış Temmuz ayında olur Tarihi Kentin ortasından akan Spree nehrinin, iki kıyısında, Cölln ve Berlin adlı iki balıkçı köyü iken ilk kez 1307 yılında birleşti. Brandenburg'un (daha sonra ise Prusya'nın) başkentliğini yapan Berlin, 18. yüzyıla kadar önemli arz eden bir şehir değildi. Ancak Prusya'nın güçlenmesi sürecinde öncelikle Kuzey Alman'nın ve sonrasında da Avrupa'nın siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda önemli merkezlerinden biri haline geldi. 1871 yılında kurulan Alman İmparatorluğu'na da başkentlik yapan Berlin, 1933 yılından itibaren Nazi Almanyası'nın da başkentiydi. II. Dünya Savaşı'nda harabeye döndü, müttefik devletler tarafından işgal edildi. II. Dünya Savaşı'ndan sonra şehir dört sektöre bölündü ve tüm Almanya'da olduğu gibi Berlin de ABD, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği'nin kontrolüne girdi. Batılı ülkelerle Sovyetler Birliği arasında hızla gelişen siyasi farklılık ülkeyi olduğu gibi kenti de doğu ve batı olmak üzere ikiye böldü. 12 Ağustos 1961 yılında Berlin Duvarı'nın yapımına başlandı ve Berlin'lilerin doğudan batıya geçişi en katı yöntemlerle engellendi. Zamanın imparatorluk merkezi Mitte ile birlikte, Berlin'i inşa eden mimar Karl Friedrich Schinkel'in tasarladığı binalar, büyükelçilikler, saraylar, müzeler tamamen kentin doğu kesiminde kaldı. Türkiye'den kaçak yollarla getirilen Bergama Sunağı'nın sergilendiği dünyanın en önemli müzelerinden biri olan Bergama Müzesi, Cölln ile Berlin'i birleştiren anlaşmanın yapıldığı St. Nicholas Kilisesi de tıpkı diğer önemli yapılar gibi Doğu Berlin'de kaldı. 1989'da duvarın yıkılması ve 3 Ekim 1990'da iki Almanya'nın resmen birleşmesiyle Berlin eyalet şehir olarak eski bütünlüğüne kavuştu ve birleşik Almanya Federal Cumhuriyeti'nin başkenti oldu. Şehirin Kuruluşu ve Ortaçağ Cölln şehiri (çift kent Berlin-Cölln Spreeadasında) ilk defa resmi 1237'de anıldı ve 1244'de ilk defa Berlin resmi adında anıldı. Berlin Spree nehirinin kuzey kısmında yer alıyordu. 1307'de iki şehirde beraber kullandıkları bir belediye binasına sahip oldular. Berlin'nin adı (Almanca: Bär - Türkçe: Ayı) armasındaki ayı ile ilgisi yoktur. Daha çok Slav dilinden gelen Berl kelimesinden olduğu düşünülüyor. Berl Slav dilinde Bataklık anlamına geliyor. Spandau ve Köpenick, Berlin'den önce kuruldu. Berlin şehiri tarihin geçen kısmında 1157'de Mark Brandenburg'a ait oldu. 1415'de I. Friedrich Mark Brandenburg'un elektörü oldu ve 1440'a kadarda elektör olarak kaldı. Hohenzollern Hanedanı Berlin'i 1918'e kadar hükümdarlık etti. Yeniçağ'ın Başlarında Berlin Otuz Yıl Savaşları 1618'den 1648'e kadar sürdüğü sırada belki en çok Berlin'i vurdu. Evlerin üçte biri hasar gördü ve nufüsun yarısı azaldı. Friedrich Wilhelm 1640'ta hükümdarlığı babasından aldı ve Berlin'e Avrupa'nın çeşitli yerlerinden insanları davet etti. Dinlere karşı da hoşgörümlüydü kendisi. 1671'de 50 tane yahudi ailesine Berlin'e Avusturya'dan taşınma izini verildi. 1685'te Friedrich Wilhelm Fransız Huguenotları Mark Brandenburg'a davet etti. 15.000'nin üzerinde gelen huguenotların 6000'ni Berlin'e yerleşti. 1700'de Berlin'nin nüfusunun yüzde 20'si Fransızlardan oluşuyordu. Huguenotların Berlinlilere kültürel etkisi yoğundu. Ayrıca Bohemya, Polonya ve Salzburg'danda çok göçmen geldi Berlin'e. Prusya ve Almanya İmparatorluğu 1871'de Berlin Almanya İmparatorluğunun başkenti oldu. 1871'de Berlin Almanya İmparatorluğunun başkenti oldu ve 1701'de Birinci Friedrich'in taçı Berlin'de takıldığı için Pursya'nın başkenti oldu. 1 Ocak 1710 Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt ve Friedrichstadt'ın birleşip bir şehir oldu. 1861'de Wedding, Moabit, Tempelhof, Schöneberge ve Spandau'da Berlin'le birleşti. Weimar Cumhuriyeti ve Nazi-Almanyası 1.Dünya Savaşından sonra 1918'de Berlin'de Weimar Cumhuriyeti kurulduğu duyuruldu. 1920'de komşu şehilerle ve belediyelerle Berlin yeniden birleşince başkentin nüfusu 4 milyon oldu. Naziler hükümeti ele geçirince 1933'de Berlin Nazi-Almanyasının başkenti oldu. Naziler 1936'da Berlin'de yapılan Olimpiyat Oyunları'nı da Propaganda için kullandı. Sonrasında Adolf Hitler ve mimar Albert Speer Berlin'nin yapısını değiştirip dev yapıların Roma stilinde yapılmasına karar verdi. Naziler Berlinli Yahudileride katlettiler. 1933'de başkent'de 160.000 yahudi yaşıyordu. 1938'de Kristal Gece olarak bilinen geceden sonra yahudiler ekstra öldürmek için yapılan toplama kamplarına götürüldüler. II. Dünya Savaşında Berlin yoğun bombardımana tutuldu ve Berlindeki evler ve yapılar hasar görüp yıkıldı. Eğer Hitler bu savaşı kazansaydı Berlin'i Büyük Almanya'nın başkenti yapacaktı ve adını Germania'ya değiştircekti. Şehirin Bölünüşü ve Birleşimi Berlin Kızıl Ordu tarafından ele geçirilince, kent 8 Mayıs 1945'te kapitülasyona uğradı. Londra antlaşmasına görede bütün Almanya 4 sektöre bölünecekti. Bunun yanısıra Berlin'in de 4 sektöre bölünmesi kararlaştırıldı. Batılı Müttefikler (ABD, Fransa ve Birleşik Krallık) şehirin batısını işgal ederken Sovyetler de kentin doğusunda söz sahibi oldular. Batılı Müttefiklerinin ve Sovyetlerin ideolojileri pek uyuşmadığından, Sovyetler 1948/49'da Batı-Berlin'ne ekonomik ambargo uygulamaya başladı. Bundan yılmayan Batılı Müttefikler Batı Berlin'e havadan destek vermeye başladı (Luftbrücke). Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Almanya'nın batısında kurulması üzerine Almanya'nın doğusunda Demokratik Almanya Cumhuriyeti(DDR) 1949'da ilan edildi, böylece Soğuk Savaşın etkisi Berlin'e de yansıdı. Federal Cumhuriyeti başkentini Bonn olarak ilan edince, Demokratik Almanlar Doğu-Berlin'i başkent ilan etti. Batı ve Doğu arasında ihtilaf daha da büyüdü ve 13 Ağustos 1961 Berlin Duvarı 'nın çekilmeye başlamasıyla bu ihtilaf en yüksek düzeye ulaştı. Batı Berlin de facto Almanya Federal Cumhuriyetine aitti ve bu yüzden Batı Berlin'e özel haklar tanındı. Doğu-Berlin de Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin bir parçasıydı. Berlin'nin doğusu ve batısı tamamen birbirinden ayrıydı. Geçişler sadece belirli kontrol noktalarından mümkündü. Almanya Federal Cumhuriyetin'den Berlin'nin batısına geçiş tamamen yasaktı ve sınır bölgelerine keskin nişancılar konulmuştu. 1989'da Berlin Duvarı yıkıldı ve iki ülke Almanya Federal Cumhuriyeti adı altında tekrar birleşti. Bir süre sonra Berlin, Birleşik Almanya'nın başkenti oldu. 1991'de verilen kararla başkent Bonn'daki bakanlıkların, yasama ve yönetim birimlerinin büyük bir kısmının Berlin'e taşınması kararlaştırıldı. Hükûmet ve Federal Meclis 1 Eylül 1999 tarihinde Berlin'de işine başladı. Din Berlin'in en büyük Camisi Şehitlik Cami'si Berlin´deki Türkler tarafından yapıldı. Berlin'nin 3,4 milyon nüfusunun yüzde 59'u atheist, yüzde 22,3'ü protestan, yüzde 9,1'i katolik, yüzde 6,2'si müslüman, yüzde 2,7'si diğer hristiyan dinlerine ve yüzde 0,6'si diğer dinlere inanıyor. Berlinde yaşayan müslümanların çoğu Türkler'dir. Berlin'de 11 Sinagog, 2 budist tapınağı ve 76 cami var. Nüfus Berlin'in toplam nüfusu 3,4 milyondur ve böylece Almanya'nın en kalabalık şehridir. 17. yüzyıla kadar Berlin yöresinde çok az insan yaşıyordu ve 30 Yıl Savaşları sayesindede bu nüfus yarı yarıya inmişti. 1640 yılında hükümdarlığı babasından alan Friedrich Wilhelm Fransa'dan Berlin'e ve yöresine çok sayıda Huganot yerleştirmiştir. Böylece 1648'de 6 bin nüfuslu olan şehirde 1709 yılında nüfus 57 bin'e çıkmıştır. 1875'te şehirin nüfusu bir milyonu aşmıştır.
1920'de Berlin'nin etrafındaki şehirlerle ve belediyelerle birleşmesi sonucu bu sayı neredeyse 4 milyona ulaştı. II. Dünya Savaşı sonucu bu sayı düştü ve şehirin nüfusu bundan sonra 3,1 veya 3,6 milyon arasında hep aynı düzeyde kaldı. Berlin her zaman göçe uğramış olan bir şehirdir. 17. yüzyılda Hugenotlar Berlin'e yerleşti. 19. yüzyılın ortasından sonra pek çok Slav Berlin'e göç etti. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Güney Avrupa'dan ve Türkiye'den göç olmuştur. Doğu Berlin'de ise Vietnamlılar Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin konuk işçileri olarak buraya göç etti. 1980'lerde Alman asıllı Ruslar Berlin'e gelmeye başladı. Türkler Şu an Berlin'de yaklaşık 200.000 civarında Türk yaşamaktadır. Bu, Türkiye dışında yaşıyan en kalabalık Türk, aynı zamanda Berlin'deki en kalabalık yabancı nüfusunu oluşturur. Berlin'de en yoğun Türk nüfusu Kreuzberg mahallesinde ('Kroytsberg' diye okunur) bulunmaktadır. 149.884 nüfusa sahip Kreuzberg'de yaklaşık 50 bin yabancı kökenli yaşamaktadır. Ancak, Alman vatandaşlığına geçen yabancılar bu rakama dahil olmadığından asıl oran daha da yüksektir. Başkent 1991'de Almanya Federal Meclisi'nin birleşmesinden sonra yaptığı ilk oturumda Berlin eyaleti'nin başkent olması ve hükûmet ile Almanya Federal Meclisi'nin böylece Berlin'de olması kararlaştırıldı. 1994'den beri Almanya'nın Cumhurbaşkanı'da Berlin'de bulunmaktadır ve 1999'da hükûmet'inde çoğu eski başkent Bonn'dan Berlin'e taşındı. Berlin merkezi bir başkent değildir. Çünkü bakanlıkların bir kısmı hala Bonn'da ya da Almanya'nın diğer şehirlerindedir. Berlin Eyaleti Berlin 3 Ekim 1990'dan sonra Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Doğu Almanya ve Batı Almanya'nın birleşmesi sonucu tek eyalet oldu. 1 Ocak 2001 yılından itibaren mali ve bürokratik anlamda tasarruf için Berlin'deki 23 ilçeden bazıları birleştirilerek bu sayı 12'ye indirildi. Berlin eyalet parlamentosunda şu an SPD, CDU, Die Linke, Birlik 90/Yeşiller ve FDP partileri'nin milletvekilleri mevcuttur. SPD partisi ile Die Linke yaptıkları koalisyon sonucu Berlin hükümeti'ni kurdular. Berlin'nin Yürütme'si Berlin senatosundadır ve belediye başkanının (Klaus Wowereit, SPD) yanısıra on senatörden oluşur. Berlin belediye başkanı aynı zamanda Berlin Eyaleti'nin de en üst düzeydeki resmi temsilcisidir. Berlin eyalet ticarethaneleri'nin yüzde 80'i hizmet sektöründe bulunuyor. Hizmet sektörü şehir için en önemli hizmetlerden biri, çünki nüfusun yüzde 41'i (591.000 çalışanlar) bu branş'da çalışıyor. Berlin'nin geleceği için bilim, teknik, teknoloji ve bilgisayar gibi branşların gelişmeleri için çalışılacak. Eyalet'in öbür Almanya'nin eyaletlerine göre çok yüksek bir işsizlik sayısı var. Ağustos ayı 2008 senesinde işsizlik sayısı yüzde 13,7'ydi. Medya Berlin eyaleti'nin medyası hem Berlin'nin bölgesine hem Almanya'nın geneline yayın yapar. MTV, Nick, VIVA, Sat.1, N24, Tv.Berlin, FAB ve rbb gibi bir çok televizyon stüdyosunun stüdyoları Berlin'dedir. Ayrıca bir çok radyo kanalı'da vardır Berlin'de, bunların arasında DeutschlandRadio, KissFm ve sırf Berlin'de yaşıyan Türklere yayın yapan MetropolFm var. Berlin'nin başkent olmasıyla diğer büyük kanallar mesela Das Erste, ZDF ya da RTL Berlin'de stüdyoları vardır. En çok gazete Berlin'de yayımlanıyor. Bunların arasında, Der Tagesspiegel, Berliner Zeitung ve Berliner Morgenpost vardır. Ayrıca, sadece Berlin için yayım yapan gazetelerde vardır bunların arasında B.Z., Bild Berlin ve Berliner Kurier var. Kültür Müzeler Adası, Kültür Forumu ve Dahlem'deki müze ve koleksiyonlar dünya çapında önem taşıyor. Berlin, sanat alanında da dünyanın en önemli şehirleri arasında. Üç opera, filarmoni, birçok tiyatro, konser salonu ve kütüphanenin yanı sıra; Berlin Film Festivali, festival haftaları ve tiyatro günleri, tüm sanatseverleri Berlin'e çekiyor. Görülmesi gereken yerler Brandenburg Kapısı Kallwitz Meydanı Berlin Hayvanat Bahçesi Alman Teknoloji Müzesi Potsdamer Meydanı Legoland Berlin, Almanya'nın sadece siyasi değil, aynı zamanda da kültür başkentidir. Berlin'de birçok müze bulunmaktadır. Özellikle kentin doğusunda yeralan Müzeler Adası (Museumsinsel) içinde Pergamon (Bergama) Müzesi'de dahil, birçok müzeyi barındırmaktadır. Ayrıca kentte çok sayıda sanat galerileri, tiyatrolar vs. vardır. Başlıca müzeleri ve turistik yerleri: Berliner Fernsehturm; (Televizyon kulesi) Pergamon Museum; Bergama Arkeoloji Müzesi (Ünlü Bergama tapınağı burdadır.)*Türkçe Berlin Rehberi Guggenheim Berlin Alte Nationalgalerie; Eski Ulusal Müze (sanat müzesi)*Türkçe Berlin Rehberi Bodemuseum *Türkçe Berlin Rehberi Schloss Bellevue; Bellevue Sarayı (aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'dır) Siegessäule; Zafer Sütunu Madame Tussaud Müzesi; Ünlülerin balmumundan yapılma heykellerinin sergilendiği müzenin Berlin şubesi Kaiser Wilhelm's Gedächtniskirche; Yıkık Kilise (savaşta zarar görmüş anıtkilise) Judisches Museum; Yahudi Müzesi Funkturm; Radyo/TV verici kulesi Aquadom & Sea Life Centre; akvaryum ve deniz müzesi Museum für Kommunikation; iletişim müzesi Brandenburger Tor; Brandenburg Kapısı Reichstag\Bundestag; İmparatorluk Meclisi / Federal Meclis Gendarmenmarkt; Jandarmalar Meydanı Checkpoint Charlie Mauer Museum ;Berlin duvarı ve Checkpoint Charlie sınır kapısı ilgili tarih müzesi Berliner Dom; Berlin Katedrali East-Side-Gallery; Barış Anıtı Holocaust-Mahnmal; Holokost (Yahudi Soykırımı) Anıtı KaDeWe(Kaufhaus des Westens); alışveriş merkezi Deutsches Technikmuseum; Alman Teknoloji Müzesi Schloss Charlottenburg; Charlotenburg Sarayı Berliner Rathaus (1991'dan önce Rotes Rathaus); belediye sarayı Bundeskanzleramt; Başbakanlık Museum für Naturkunde; Doğa Bilimleri Müzesi Filmmuseum Berlin; Film ve sinema tarihi ile ilgili müze Neue Synagoge Berlin; Yeni Sinagog (Almanya'nın en büyük sinagoğudur) Tiergarten; kentin en büyük parkı ve mesire yeri
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مكتباتها |
| مؤلفوها |
| Bu şehirde kayıtlı üyeler |
Kayıt Ekleyen / Eklenme Tarihi
Nurgül Çepni / 17.02.2010
