Eski Eserler

Kureyşilik Şartı Konusunda Mezheplerin İhtilaf Etme Sebepleri  

Bir konuda ihtilaf varsa ve bu lafzi değil hakikiyse mutlaka bilgiyi elde etme  ve  doğru bilgiyi tesbit etme kriterlerinde bir farklılıktan dolayıdır.

Buna göre   Fıkhi bir mesele olan  Kureyşilik şartının kabul edilip edilmemesinde  öncelikle  bilgiyi elde etme  ve dogrulama kriterlerine  bakmak gerekir.
Bu şartı kabul eden  ehli sünnet vel cemaat ile kabul etmeyen diğer mezheplerin refarans aldıkları usüllere bakılınca aşağıdaki neticeler gözlemlenmektedir.

 1. SEBEP : ALLAHA İMAN VE ALLAH ALEM İLİŞKİSİ  ALLAHIN VARLIĞI SIFATLARININ VE ALLAHIN ŞERİAT İNDİRMESİ HAKKINDAKİ İNANÇLAR VE BU İNANÇLARIN KONUYU  ALGILAMAYA VE YORUMLAMAYA  ETKİLERİ

Red edenler de felsefi  bakış açısı ile iman  etme  kabul edenlerde asrı saadetteki anlayışla iman etme  ve imanın gereklerine baplı kalma hali gözlemlenmektedir.

Allaha iman ve Bu imana felsefi anlamlar yukleyenler dinin iki temel aslı kitap ve sunneti anlama da  selefin anlayış ve naklini önemsemeyip akli yorumlamalara gitmişlerdir . 

Bunlara göre  kuran ayetlerini akli yorumlamalara tabi tutmuşlar ; sünnet naslarını da  yorumlama  ya da inkar cihetine gitmişlerdir.
Kureyşilik şartı akli açıdan manasız gördüklerinden  inkar etmişler  ya da değişik yorumlarla geçersiz kılmışlardır.

İslam ya da peygamberimizin bir sözünü   beğenen bir müsteşrik ya da batılı bir ilim adamı  çok önemlidir.  İbn sina ve Farabinin eserlerinin batıda  yıllarca  dikkate alınması çok önemlidir.  Farabi ve ibn sinanın Allahın ilim sıfatı ve alemin ezeli oluşu hatta öldükten sonra dirilmenin  bedensel oluşunu inkar eden   gayri muslimler oluşları hiç onemli değildir.

Gazali onları eleştirerek bilimin önünü kesen bir  felsefe ve bilim düşmanıdır. 

Kuranın  mucize oluşunu  anlayacak arap edeb ve belağatı anlayış seviye ve zevkleri olmadığından   küflenmiş  Batıni  safsatası 19 mucizesinden medet umup kuranın muciz olduğunu isbata  kalkışmışlar   zamanla bu saçmalığı anlamaya akılları yetince   ondan uzaklaşmışlardır.

 2.SEBEP :  DİNDEKİ  DELİLLER  VE  DELİL OLARAK DİKKATE ALINMA SIRALAMALARI VE ESASLARINDAKİ İHTİLAF

Red edenler de  mutezili bakış açısı ile kitap ve sünnete  bakma ve nasların manalandırılmasında  akılcılık ön plandadır.

 Kabul edenlerde  sened  ve uygulama itibarıyla sabit olan bir emrin kabulu ve gereğine göre davranma anlayışı gözlemlenmektedir.

Kitap-sünnet-icma –Kıyas  ve diğer delilleri kabul edenler ehli sünnet vel cemaattir .

Bir meselede bu delillere bakarak hukum verenler kureyşilik şartını isbat etmişlerdir. Bu delilleri   bu sıralamayla  kabul etmeyenler  ya da bir kısmını kabul edip bir kısmını kabul etmeyenler  bu şartı kabul etmemişlerdir.

3. SEBEP ;-KURANIN TEFSİR VE YORUMUNDA KABUL EDİLEN  KURAN VE KURAN TEFSİRİ YAPMA KRİTERLERİ

Red edenlerde kurancılık kuranı kuranla ve kuranı çağdaş anlayışla tefsir etme eğilimleri gözlenmekte  kabul edenlerde  kuran sünnet icma ve kıyas  sıralamasıyla delillere bakılması ve   asrı saadetteki dini anlayışın devam ettirilmesi tercihi gözlemlenmektedir.

kuranı kuranla tefsir ederiz ya da kuranı çağdaş  mantaliteyle tekrar tefsir etmek gerekir diyenler  Kureyşilik şartını kuran mantalitesine uymaması gerekçesiyle inkar etmişlerdir.

kuranın kuranla  açıklanması , kuranın anlaşılırken  kavramlarına cağdaş manalar verilmesi  ve bu çağdaş manalarla  anlaşılan kurana uymayan sünnet naslarının  ya kurana aykırı diye  reddedilmesi  ya da  yeni geliştirdikleri bu anlayışa dayanarak  kuranla çelişmektedir o halde hadis olamazlar seklinde  kendi içerisinde tutarlı gorunen  bir evvel akıllık yaparak  dini anlayışı yenilediklerini söylemektedirler.

 4.SEBEP :-SÜNNETİN DİNDEKİ YERİ VE SUNNETİN SUBUTUYLA ALAKALI KRİTERLER VE BU KRİTERLERİ  UYGULAMA MANTALİTESİ

Red edenlerde  sünnetin dindeki yeri ancak kurandaki manalandırmalarına  uygunlarsa vardır.  Sanki onlara göre sünnetin teşri yetkisi yoktur.   Ve sünnet metinleri güvenilecek metinler değillerdir.
Kabul edenlere göre sünnetin teşri yetkisi vardır. Ve sünnet dindendir. Tahrif olmamıştır. Bir konuda  delile ihtiyaç olduğunda ikinci başvurulacak merci sünnettir.

5.SEBEP ;- PEYGAMBERE İMANIN  İMAN ESASLARINDAN OLMASININ CENNETE GİRMEK İÇİN ŞART OLMADIĞI PEYGAMBERİN TEŞRİ YETKİSİNİ ANLAMAYLA ALAKALI SORUNLAR

Red edenler  peygamberlere imanın şart olmadışını esasen Allaha imana davet için gönderildiklerini buna göre Allahı birleyen birisinin peygambere iman etmese de kurtulacagını söylemektedirler. Bu peygamber sözlerine  dinde önem vermemelerinin temel itikadi  kırılma noktalarından birisidir. Sünnetin  dini anlayışı şekillendirmede  bir önemi olmadığı düşüncesi de buradan  gelmektedir.

Kabul edenler  bir peygamberin davetinin ulaşmasına rağmen ona iman etmeden tevhid üzere kalma iddiasını  küfür telakki etmektedirler. Bu nübüvvetin isbatı meselesine  felsefi açıdan bakanlarla  asrı saadet te var olan anlayış açısından bakanların  ayrıştıkları en temel kırılma noktalarından birisidir.

6.SEBEP- SAHABEİ  KİRAMIN TAMAMINI TEVELLİ  ETMEKLE -ETMEMEK

Red edenler  sahabe i kiramın  bir kısmının ya da  tamamına yakınının dini güvenirliklerinin olmadığını  söylemekte ve onların anlayışlarının  ve dini metinleri nakillerinin   dini yaşama tarz uslup ve anlayışlarının , islamı anlama ve yaşamada kuranı yorumlamada refarans alınması gerekmez demektedirler.
Kabul edenler  sahabenin  tamamını tevelli etmekte  hepsinin udul olduklarına inanmaktadırlar. Sahabenin haklarındaki inen ayetler ve peygamber sas nin sözleri sebebiyle asrı saadetten dinin nasıl anlaşılması gerektiğiyle alakalı nakilleri  esas alınarak din  ve dinin metinleri anlaşılmalı   onların uygulamalarına  kuran ve sünnette bir açık hüküm bulunamadığında  mutlaka başvurulmalıdır demektedirler.

Netice itibarıyla ehli sünnet , onlar yoluyla nakledilen dini esasları kabulden geri durmamış tır.  haricilik  ekolu ise onların bir dönemini kabul edip  sonrasını reddetmiştir.
bir kısmını tevelli eden şia ise , bazılarının rivayet ve tavırlarını dikkate almış bazılarınınkini ise delil kabul etmemişlerdir.

Şianın hilafetin Ali ve evladına has olduğu tezi  sahabe arasında yaptıkları bu ayrıma dayanmaktadır. Hz.Ebubekir ve Ömerin ve diğer onlara  beyat edenlerin tavırlarını dikkate alsalardı  kureyşilik şartını ehli beytle tahsis etmemeleri gerekirdi.

 7.SEBEP-HARİCİLER  SAHABENİN İHTİLAFLARA KARIŞANLARININ TAMAMININ DİN DIŞINA ÇIKTIKLARINA KAİLDİRLER

Red edenler  bu sebeple harici anlayışında olanlardan ve mutezileden ve  asrı saadeti refarans almayan  akademisyenlerden ve oryantalistlerin düşüncelerinin etkisinde kalan araştırmacılardan çıkmıştır.

Kabul edenler  sahabenin tamamını tevelli eden ehli sünnet vel cemaatten çıkmıştır.

8.SEBEP -İSLAM DİNİNİ VE SABİT DEĞERLERİNİ  BELLİ BAZI KRİTERLER DOĞRULTUSUNDA YORUMLAMAK

1-Mutezile  5 akli asıl çerçevesinde dini nasları degerlendiren insanlardır.  İlahi adalet anlayışlarına uymadığını düşündükleri nasları inkar ederler.

2-Dinler arası diyalog gerekliliğini savunanlar İslam dininin evrenselliği ve bütün insanlara gönderildiği ve önceki şeraitleri nesh ettiği esasını görmezden gelmektedirler.

Bu çerçevede  müslümanların bir halife sinin ve özgün bir yönetim şekillerinin olması  tezi   yerine demokrasinin bir yönetim biçimi olarak İslam inancına uygun olduğunun söylenmesini   buna bağlı olarak ta halifelik diye bir kurumun esasen olmadığını savunmuşlardır.
 ibrahimi dinlerin  mensuplarıyla bir araya gelip  zulme ve  evrensel emperyalizme  karşı yek vucut olmaya çalışırlar.

3- Tecdid fikri ve islamın yeniden yorumlanması ve hurafelerden arındırılması görüşünün savunucuları -islam dünyasının içinde bulunduğu ekonomik ve kültürel seviyenin dini tecdidle düzelebileceği kanaatindedirler.

Tecdid fikri  sünnetten alınmışken  kuranın naslarıyla  uyumsuz sünnet olmaz anlayışı , usulu fıkıhçılar tarafından  kabul edilegelen bir olgu iken , kuranın içeriginden  çağa uyduramadıkları   ahkama  kuranın tarihselligi   olan ayetleri  başlığını atarak çözüm bulanlar da  gözlemlenmektedir

4- Demokrasinin islamla  çelişmeyeceğini ,  islamın ruhunda demokrasi olduğunu  kabul ermektedirler.

Dini delillerin  dikkate alınma sıralamasını da değiştirdikleri gibi  dini  delillerin  kendilerini de  yeniden belirlemektedirler.

5-Dini kültür de bilinmesi gerekenlerin bilinmemesinin etkisi ,   yetersiz ilmi alt yapı.

İlmi ehliyeti olmayan gayretli dava adamlarının bu  işe soyunduklarında  karşılaştıkları  yaşayan kültürün bazı öğelerini engel görüp onları inkar ederek sorunları aşabilecekleri kanaatine  varmaları.

6-Oryantalistleri  cevaplama gayretine düşenlerin bir şekilde onların etkileri altında kalarak  bazı dini rivayet ya da kuralları kabullenemez  hale gelen psikolojilerinin etkisi

7-Çagdaş hayat kültürünün  etkisi altında kalarak islamın çağımıza hitap ettiğini ispatlama gayreti

8-Zamanımızın meşhur  akademisyenlerinin  ehli sünnetin tavrına  aykırı görüşler beyan etmelerinin sebepleri

. Ülkemizde  devlet memurularına kanununa tabidirler. Ve bu konuda   görüş belirtmekten özellikle uzak dururlar.

Görüş belirtmekten çekinmeyenler ise  devletin genel anlayışına sorun teşkil etmeyecek bir dini duyarsızlık ya da   ehli sünnet normlarında asla olmayan bir kendilerine özgü  anlayışla  meseleye baktıklarından  kanuni açıdan sorun teşkil etmeyeceğine emin oldukları bir  anlayışları da olduğundan , dini  ve sünni değerlere uyup uymadıkalarını da  murakabe edecek Allahtan başka kimse olmadığından gönüllerine göre konuşurlar.

Akademisyenlerin bugüne kadar islama ve İslam dininin asıllarına  yaşayan insanlığa İslam davetinin ulaştırılmasına  katkıdan çok   İslami degerler hakkında  İslam müntesiplerinin arasında  oluşturdukları tereddütler ve kafa  karışıklıkları  daha ön planda olmuştur.

Akademisyenlerin  eskilerin eserlerini okuyup onların vardıkları doğrulardan farklı doğrulara varmaları  ,  üzerinde  itinayla durulması gereken bir durumdur.  Aynı kaynak eserlerden  ve  aynı metodolojiyle (iddia doğruysa tabii)  nasıl  yanlışlar doğru , doğrular yanlış çıkacak derece de  selef alimleriyle farklı neticeler çıkarılabildiği gerçekten ibretlik konulardır.

9-Dinin ve değerlerinin  bilimle çağdaşlıkla çelişmediği  tezinin  isbatlanması  gayretiyle yapılan inkarlar 

50 – 60 -70 li yılların  akademisyenelerinde  genel olarak  dinin ve değerlerinin  bilimle çağdaşlıkla çelişmediği  tezinin isbatına yarayacak  her ne akıllarına geldiyse  o  anlayışlar    bu gibi dini değerlerin  kritik edilmesinde ve yorumlanmasında  refarans alınmaktadır. 
kureyşilik şartının  çağdaş yönetim  anlayışına aykırı olduğunu düşünüp  inkar etmişlerdir.

Demokrasinin islamla  çelişmeyeceğini   islamın ruhunda demokrasi olduğunu  kadınların İslam toplumunda ön planda olmamasını  çağdaş bulmayıp  buna sebep olan anlayışa delil olan ayet ve hadisleri  bazen  garip yorumlarla bazen  demokratik tefsirlerle  yorumlayarak  çağdaş hale getirirler .
Kadınların şahitliğinde erkeklere denk olmaması batıda yadsınınca  bugün noter kurumunun varlığı  bu sorunu çözmüştür demekten  geri durmazlar.

 ibrahimi dinlerin  mensuplarıyla bir araya gelip  zulme ve  evrensel emperyalizme  karşı yek vucut olmaya çalışırlar . Ama evrensel emperyalizmin  kendisinin babasıyla  oturup konuştuklarını ve  onların islamın törpülemek için yıllarca savaştıkları,  Allah katında tek din islamdır  ayetini ve peygamberimizin  tek ve son peygamber olduğu ilahi emir ve mesajına ihanet ederek  ancak kendilerini  onlara gülünç duruma düşürdüklerini akıl etmezler .

Ehli kitaptan  bazılarının da cennete girmeleri muvahhit oldukları takdirde caizdir demek  durumunda olan birisi cennete girecektir.  Muhammed as ın peygamber olduguna iman ederken iman etmekten vazgecen birisi de   allahı tevhit edip  ehli kitabın inanclarının aynılarına donse  cennete  giremeyecekmidir.?   Onlara göre tabii girecek olmalıdır.
Bu  zamanın ana ekseninde edindiği akademik dini kültürle ;  ehli sünnet alimlerinden farklı neticelere varan bu araştırmacılar,   kureyşilik şartını ırkçılık olabilir diye de kabul etmiyorlar  ama  çoğunluğun hangi kriterlere dayanarak sececeği muğlak olmasına rağmen çoğunluğun sececeği , devlet başkanına dönmüş  ismiyle  halifeyi  meşru halife olarak kabul edebiliyorlar.

Dini delillerin  dikkate alınma sıralamasını da değiştirdikleri gibi  dini  delillerin  kendilerini de  yeniden belirliyorlar.

10 -Mezheplerin birleştirilmesi suretiyle İslam birliğini savunanların oluşturdukları  ayrışma noktalarındaki meselelere flu yaklaşımlar ve ayrışma konularının önemsizleştirilmesi  tavrı.

mezheplerin birleştirilmesi ve bu suretle  İslam vahdetinin saglanması fikrini  savunan benimseyenler   Kureyşilik şartının geçersiz olduğunu  isabat etme gayretlerinde önemli roller almaktadırlar.   Şiiligin sünnilikle birleştirilmesi fikri  ve uygulama da alınan sonuçlar ortadadır.