Yeni Müctehidlerin Kıymet-i İlmiyesi
Eser, Evkaf-ı İslamiyye Matbaası tarafından Hicri 1337 / 1919’da İstanbul’da 168 sayfa olarak basılmıştır. Mustafa Sabri Efendi bu eserini Romanya Dobruca’da iken 15 Ramazan 1334 / 1915‘te kaleme almıştır.
Eser, Kazan’lı Musa Carullah Bigiyef in yazdığı Rahmet-i İlahiye Burhanları adlı esere reddiye mahiyetinde yazılmıştır. Çünkü Musa Carullah, adı gecen eserinde gayri müslimlerin cehennemde ebedi kalmayacağını iddia etmektedir. Musa Carullah’a göre Allah’ın rahmeti o kadar geniştir ki kafirlerin sonsuza dek cehennemde kalmalarına izin vermez. Eser ana hatlarıyla şu bölümlere ayrılabilir:
1. Mustafa Sabri Efendi “Küçük Bir İfade” başlığı altında biraz fantezi sayılacak
böyle bir konuyu niçin ele aldığının sebeplerini şöyle izah eder:
a. Musa Carullah Bigiyef in bu eseri Kazan basınında büyük yankı yapmıştır.
b. Musa Carullah selef alimlerinin, akaid meselesini çok haksız, çok yanlış yollara sevk etmiş oldukları iddiası karşısında onların hukukunu müdafaa etmek zarureti hasıl olmuştur.
2. Mustafa Sabri Efendi, başlıksız bir bölümde Musa Carullah’ın şahsiyeti ve fikirleri hakkındaki görüşlerini açıklar.
3. Eserin mukaddimesinde ise Musa Carullah’ın kitabını tahlil edeceğini, sebeplerini ve prensiplerini açıklayacağını belirtiyor.
4. Eseri önce yedi bolum halinde tahlil ediyor.
5. Daha sonra aynı konudaki hadisleri ele aldığı bölüm işleniyor.
6. İstitrad (arasöz) bölümünde, iki ara sözün birincisinde İbnu’l-Kayyım el-Cevziyye’nin, İkincisinde de Muhyiddin-i Arabi’nin konuyla alakalı görüşlerine yer veriyor.
7. Müellif, Musa Carullah’ın adı gecen kitabındaki meseleleri üçe ayırır:
a. Hulud meselesiyle ilgili ayetler.
b. Burhanı bulunan müşriklerin tamamen, burhanı bulunmayanların ise kısmen mazur olacakları iddiasına cevaplar.
c. Her dinin, her türlü itikadın hak ve doğru olduğu; hiç bir milletin din ve inanışından dolayı, hata ve dalalete nispet edilemeyeceği iddiasına cevaplar.
8. O, hatime bölümünde ise, Musa Carullah’ın hatalarının kaynaklarım araştırır.
