Eski Eserler

el-Hücce ‘alâ ehli’l-Medîne  / el-Hucec fi’htilâfi ehli’l-Kûfe ve ehli’l-Medîne

Kaynaklarda eserin adı farklı şekillerde verilmektedir.
Yazma nüshasında el-Hucec fi’htilâfi ehli’l-Kûfe ve ehli’l-Medîne adının kayıtlı olduğu belirtilmektedir. İçerisindeki bir başlığın “Kitâbü’l-Ferâ’iž mine’l-hucec” diye geçmesi (IV, 191-254) bu adı teyit etmektedir.
Eser el-Hücce ‘alâ ehli’l-Medîne adıyla basılmıştır. Medine’de üç yıldan fazla kalmış olan Şeybânî, bu esnada Mâlik’ten ve Medineli diğer âlimlerden hadis dinlemesinin yanı sıra onlarla ilmî tartışmalarda da bulunmuş ve bu tartışmalarını el-Hücce’de toplamıştır.

Eserde genellikle önce konuyla ilgili olarak Ebû Hanîfe’nin ve Medine ehlinin görüşleri aktarılır, ardından iki tarafın delilleri ve gerekçeleri açıklanarak değerlendirilir.

Yazılış amacına uygun biçimde eserde çoğunlukla, ele alınan konuların sadece görüş ayrılığına düşülen yönlerine değinilir. Bu haliyle eser iki ekolün görüşlerinin karşılaştırılıp değerlendirilmesi anlamında mukayeseli fıkhın ilk örneklerindendir.

el-Hücce’nin büyük bir kısmı günümüze ulaşmıştır (nşr. Seyyid Mehdî Hasan el-Kîlânî, I-IV, Haydarâbâd 1385-1390/1965-1971).