Eski Eserler

Sahn-ı Seman

Fatih Sultan Mehmet‎'in İstanbul'u fethinden sonra kurduğu eğitim kurumları arasında en üst düzeyde eğitim veren yüksek öğrenim kurumudur.

Bunların sayısının sekiz olmasından dolayı "Sahn-ı Seman" olarak isimlendirilmiştir.

Medreseler, Fatih Camii'nin iki tarafında sıralanmıştır.

Bunların dördü güneyde, diğer dördü de kuzeydedir.

Yüksek öğrenim verilen Sahn-ı Seman medreselerine girebilmek için, ilk eğitimin verildiği İbtida-i hariç ve orta dereceli eğitimin verildiği dahil medreselerini bitirmek gerekirdi.

Sahn-ı Seman'a girenler, önce Tetimme medresesine alınırdı.

Bu medrese Sahn-ı Seman'ın idadisi durumundadır. Medreselerde hücre sahipliğine hak kazanan öğrenciler ulemadan sayılırdı.

İnşaatı 1462 ile 1470 yılları arasında sürmüştür.

Sahn-ı Seman İstanbul'un ilk Türk yükseköğretim kurumudur.

Derslerin nasıl bir sıra takip edeceği, sınıfların ayrımı, kısaca eğitim programı, Sultan Fatih Mehmed'in Türkistan'dan getirttiği bilginler, Ali Kuşçu ve Molla Hüsrev tarafından düzenlenmiştir.

Okutulan derslerden hadis ve tefsir bölümü başlı başına bir ihtisas alanıydı.

Bunlardan başka, fıkıh, kelam, Arap edebiyatı, tabiiyat, riyaziyat, tıp gibi dersler de okutulurdu.

Sahn-ı Seman'ın eğitim müfredatının hazırlayıcılarından çağın önemli bilim adamı Ali Kuşçu tarafından düzenlenen bir okutma planının olduğu, hattâ bunun “Kânûnnâme” şeklinde yapıldığı bilinmekle birlikte, ama bugüne kadar incelemesi yapılan Osmanlı arşiv belgeleri arasında bu belge ele geçirilememiştir.

Bu kanunnamenin aslının 1918 yılında külliyede çıkan yangınla yok olması da olasıdır.

Sahn-ı Seman, Kanuni tarafından açılan Süleymaniye medreseleri zamanına kadar nakli ve akli bilimlerde öğrenci yetiştirmekteydi.

Kanuni devrinde bu medreseler şer'î ilimler ihtisası yapılan medreseler olmuşlar, Süleymaniye medreseleri de aklî ilimlerin ihtisas yeri olmuştur.

Ayrıca sahn-ı seman'ın sözlük anlamı sahn-ı (bölüm) seman (sekiz) anlamına gelir.

Yani sekiz bölümden oluşan bir medresedir.

Her bölümde 19 oda bulunur bu bölümlerde en fazla iki çocuk kalırdı.

Sahn-ı Seman'ı bitirenler, müderris, kadı, hakim ve devletin diğer bütün hizmetlerinde görev alabilecek düzeyde sayılırdı.

Tanzimat'la birlikte, değişik meslekler için okullar açıldığından medrese eğitimi görenler için yalnızca ilmiye, bölümü kaldı.

Gün geçtikçe eski ilgisini kaybeden Sahn-ı Seman medresesi, Cumhuriyet döneminde diğer medreseler gibi kapatılmıştır.